ΟΙ ΟΛΥΜΠΙΑΚΟΙ ΑΓΩΝΕΣ ΣΤΑ ΑΡΧΑΙΑ ΧΡΟΝΙΑ

Υπάρχουν πολλές παραδόσεις για την αρχή των Ολυμπιακών Αγώνων που χάνεται στα βάθη των σκοτεινών χρόνων της Μυθολογίας. Σύμφωνα με τις παραδόσεις της Ολυμπίας, ο Δίας ήταν εκείνος που καθιέρωσε τους αγώνες μετά τη νίκη επί του πατέρα του Κρόνου. Σύμφωνα με άλλη παράδοση, ο Ηρακλής Δάκτυλος, ο μεγαλύτερος αδερφός από τους Κουρήτες, φέρνοντας το Δία στην Ολυμπία οργάνωσε αγώνες δρόμου μεταξύ των αδερφών του με έπαθλο ένα στεφάνι αγριελιάς. Ο Ηρακλής Δάκτυλος ονόμασε αυτούς τους αγώνες «Ολύμπια» και επειδή τα αδέρφια του ήταν 5 καθιέρωσε τη διεξαγωγή των αγώνων κάθε 5 χρόνια. Ως ιδρυτές των Ολυμπιακών Αγώνων αναφέρονται επίσης ο ήρωας Ηρακλής (γιος του Δία και της Αλκμήνης) και ο Πέλοπας.

Για πολλά χρόνια, οι Ολυμπιακοί Αγώνες παραμελήθηκαν και ξεχάστηκαν, μέχρι που η Πυθία συμβούλεψε τον Ίφιτο, βασιλιά των Ηλείων, να αναβιώσει τους αγώνες προκειμένου να σταματήσουν οι εμφύλιοι πόλεμοι. Έτσι, από το 776 π.Χ. έχουμε τις πρώτες καταγραφές ολυμπιακών σε στήλες. Οι Ολυμπιακοί Αγώνες, οι παλιότεροι και σημαντικότεροι αγώνες του αρχαίου κόσμου, γίνονταν κάθε τέσσερα χρόνια στο στάδιο της Ολυμπίας κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού, και ήταν αφιερωμένοι στο θεό Δία. Στους αγώνες αυτούς έπαιρναν μέρος μόνο ελεύθεροι Έλληνες, ενώ δεν είχαν δικαίωμα συμμετοχής όσοι είχαν διαπράξει κάποιο έγκλημα ή δεν πλήρωναν το πρόστιμο που τους επέβαλαν οι Ηλείοι για παράβαση της εκεχειρίας. Επίσης, από τους αγώνες αποκλείονταν οι βάρβαροι, οι δούλοι και οι γυναίκες, οι οποίες είχαν δικούς τους αγώνες όπως τα Ηραία. Οι Ολυμπιακοί Αγώνες έδιναν μοναδική ευκαιρία συνάντησης των εμπόλεμων ελληνικών πόλεων για να τους θυμίζουν ότι αυτά που τους ένωναν ήταν περισσότερα από αυτά που τους χώριζαν. Κάθε Έλληνας είχε τη δυνατότητα να πάει στους αγώνες είτε σαν απλός θεατής είτε σαν αθλητής με ασφάλεια, γιατί η ιερή εκεχειρία ήταν παραδεκτή από όλους τους Έλληνες.

ΕΛΛΑΝΟΔΙΚΕΣ

Τη διοργάνωση και την εποπτεία των Αγώνων είχαν αναλάβει οι κάτοικοι της Ήλιδας, οι Ελλανοδίκες. Εκλέγονταν με κλήρο από όλους τους κατοίκους της Ήλιδας και είχαν μεγάλες αρμοδιότητες. Ανάμεσα στα καθήκοντα των Ελλανοδικών ήταν τα εξής: επέβλεπαν τους αθλητές όσο προπονούνταν, τους χώριζαν σε κατηγορίες ανδρών και παίδων ανάλογα με την ηλικία τους, απέκλειαν από τους αγώνες όσους αθλητές τους θεωρούσαν ανέτοιμους, ρύθμιζαν τις περιπτώσεις ισοπαλίας, επόπτευαν τους αθλητές για την τήρηση των αγωνιστικών κανόνων, ενώ τους τιμωρούσαν παραδειγματικά για τα τυχόν παραπτώματά τους. Τρεις βασιλιάδες σύμφωνα με την παράδοση, ο Λυκούργος της Σπάρτης, ο Ίφιτος της Ήλιδας και ο Κλεισθένης των Πισατών, συμφώνησαν να κηρυχθεί η Ηλεία ιερός τόπος του Δία και καθιέρωσαν την «εκεχειρία».

Κατά τη διάρκεια της ιερής εκεχειρίας, τόσο οι αθλητές όσο και οι απλοί θεατές ταξίδευαν με ασφάλεια για την Ολυμπία, σταματούσαν όλες οι εχθροπραξίες στην περιοχή της Ήλιδας και απαγορευόταν η είσοδος ενόπλων. Στην αρχή, η εκεχειρία διαρκούσε ένα μήνα, ενώ από τον 5^ο αιώνα π.Χ. καθιερώθηκε να διαρκεί τρεις μήνες.

Η ΟΛΥΜΠΙΑΚΗ ΓΙΟΡΤΗ

Η Ολυμπιάδα διαρκούσε 5 ημέρες. Την πρώτη και την τελευταία ημέρα γίνονταν θυσίες, τελετές, ευχαριστίες και οι ορκωμοσίες των αθλητών μπροστά στο άγαλμα του ορκίου Δία. Το πρωί της δεύτερης ημέρας γίνονταν οι αρματοδρομίες, ενώ το απόγευμα ακολουθούσε το πένταθλο. Την Τρίτη και σημαντικότερη ημέρα των Ολυμπιακών Αγώνων γίνονταν κατά τις πρωινές ώρες θρησκευτικές τελετές και θυσιάζονταν 100 βόδια στο βωμό του Δια, ενώ τις απογευματινές ώρες της ίδιας ημέρας γίνονταν οι αγώνες των παίδων. Τα αγωνίσματα του δρόμου καθώς και η πάλη, η πυγμαχία και το παγκράτιο γίνονταν την τέταρτη ημέρα. Το τελευταίο αγώνισμα της Ολυμπιάδας ήταν ο λεγόμενος «οπλίτης δρόμος», κατά τη διάρκεια του οποίου οι αθλητές έτρεχαν οπλισμένοι.

Βραβεία και Τιμές

Στην Ολυμπιάδα οι αθλητές αγωνίζονταν για τον κότινο, που ήταν ένα απλό στεφάνι αγριελιάς. Οι νικητές των αγώνων δεν ανταμείβονταν με χρήματα ή άλλα υλικά αγαθά, αλλά με πανελλήνια δόξα και τιμές που κρατούσαν μια ζωή. Αρκετές φορές οι νικητές θεωρούνταν ήρωες και λατρεύονταν και μετά το θάνατό τους. Την ώρα που οι ελλανοδίκες στεφάνωναν τον νικητή, οι συγγενείς του, του αφιέρωναν τραγούδια. Όταν κάποιος νικητής επέστρεφε στην ιδιαίτερη πατρίδα του, οι συμπολίτες του κατεδάφιζαν ένα μέρος από τα τείχη για να δείξουν ότι με τέτοια παλικάρια οι πόλεις δεν χρειάζονταν τα τείχη για να προστατευτούν!

Ομάδα μαθητών:

¯ Αρχόντισσας Νίκος

¯ Λιόντα Άννα

¯ Μισοκάλου Μαρία

¯ Παντελή Ελευθερία

¯ Παπαδημητρίου Παναγιώτης

¯ Σερίφαη Αντριάννα

Βιβλιογραφία:

1. Ευγένιος Τριβιζάς, «Η Δέσποινα και το Περιστέρι», 2001, ΥΠ.Ε.Π.Θ., Οργανωτική Επιτροπή Ολυμπιακών Αγώνων Αθήνα 2004.

2. «Ολυμπιακοί Αγώνες: αναφορές – προσεγγίσεις», 2001, ΥΠ.Ε.Π.Θ., Οργανωτική Επιτροπή Ολυμπιακών Αγώνων Αθήνα 2004.